ریموند کتل (1973)، شخصیت را به 16 بعد اساسی که آن‌ها را صفات عمقی نامید کاهش داد و با استفاده از روش تحلیل عوامل، پرسشنامه شخصیتی ۱۶ عاملی کتل (PF16) را در پنج فرم A,B,C,D,E ساخت که بر اساس آن می‌توان ارزیابی کاملی از شخصیت هر فرد، به دست آورد. وی به هر عامل دو نام داده است؛ یکی برای نمره‌های بالا و دیگری نمره‌های پایین.

کتل این پرسشنامه را با استفاده از فهرست صفات شخصیت که توسط آلپورت و اودبر (۱۹۳۶) از ادبیات روانشناسی و روان‌پزشکی تدوین‌شده بود و شامل ۴۵۰۵ صفت بود تدوین کرد که در مرحله اول این صفات را به ۱۷۱ بعد محدود کرد و نهایتاً پس از محاسبه همبستگی متقابل این رگه‌ها و با استفاده از روش تحلیل عاملی آن‌ها را به ۳۶ بعد تقلیل داد. وی نهایتا پس از تحلیل عاملی مجدد ۱۶ عامل متمایز را تبیین کرد و به‌عنوان پرسشنامه ۱۶ عاملی کتل (16PF) مطرح ساخت.

کاربردهای تست شخصیت کتل

به دلیل مطالعات علمی کتل و نظریه 16 عاملی وی، این تست در بخش های مختلفی به کار می رود. آزمون شخصیت شناسی کتل در محیط های صنعتی، سازمانی، تحقیقاتی، آموزشی و پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، روانشناسان بسیاری در مراکز خود از آن استفاده می کنند. به طور کلی بیشترین کاربرد این تست را می توان در موارد زیر خلاصه نمود:

•  انتخاب شغل و رشته در زمینه مشاوره شغلی و تحصیلی
•  انتخاب پرسنل برای مدیران و کارفرمایان
•  مقاصد بالینی و درمانی جهت تشخیص بالینی و ایجاد پروتکل درمانی
•  مشاوره پیش از ازدواج برای پیش بینی سازگاری و رضایت از ازدواج
•  در مشاوره تحصیلی برای بررسی مشکلات تحصیلی و هیجانی

در تئوری و آزمون کتل 16 صفت عمیق وچود دارند که کتل آنها را عوامل مرتبه اول نامیده است و همچنین از ترکیب عوامل مرتبه اول نمرات جدیدی در 8 مقیاس بدست می آید که جنبه های اضافی تری از شخصیت را نمایان می کند و کاربردهای تشخیصی بالایی دارد که عوامل مرتبه دوم نامیده می شوند. در زیر عوامل مرتبه اول و دوم ه تفکیک لیست شده است.

عوامل مرتبه اول

• A گرم بودن: مردم آمیزی در برابر مردم گریزی
• B استدلال: استدلال انتزاعی در برابر استدلال عینی
• C ثبات عاطفی: ثبات عاطفی در برابر بی ثباتی عاطفی
• E تسلط: سلطه گری در برابر سلطه پذیری
• F سرزندگی: سرزندگی در برابر دل مردگی
• G آگاهی از قانون: با وجدان در برابر مصلحت گرا
• H جسارت اجتماعی: جسور در برابر ترسو
• I حساسیت: حساس و نرمخو در برابر غیرحساس و یک دنده
• L هوشیاری: بدبین در برابر خوش بین
• M انتزاعی بودن: رویا پرداز در برابر اهل عمل
• N حریم: صریح در برار محافظه کار
• O دلهره: بی اعتمادی اضطرابی در برابر اعتماد همراه با آرامش
• Q1 گشادگی: تجربه گرا در برابر محافظه کار
• Q2 اعتمادبنفس: متکی به خود در برابر متکی به دیگران
• Q3 کمال گرایی: با اراده در برابر لذت گرا
• Q4 تنش: مضطرب در برابر آرام

عوامل مرتبه دوم

• برون گرایی: برون گرایی در برابر درون گرایی
• اضطراب: اضطراب پایین در برابر اضطراب بالا
• انعطاف پذیری: انعطاف پذیری در برابر یک دندگی
• استقلال: استقلال در برابر وابستگی
• کنترل غرایز: کنترل بالا در برابر کنترل پایین
• سازگاری: سازگاری در برابر عدم سازگاری
• قدرت رهبری: قدرت رهبری بالا در برابر قدرت رهبری پایین
• خلاقیت: خلاقیت بالا در برابر خلاقیت پایین